بازتاب آیین مهر در مکتب فتوت
Authors
abstract
فتوت واژهای عربی و در زبان فارسی به معنی جوانمردی است و فتی از نظر لغوی «جوان» است و به معنی کسی است که به کمال فطرت و آنچه کمال اوست رسیده باشد. با توجه به شواهد موجود و مقایسۀ فتوت در آیین مهر با فتوت پس از اسلام به نظر میرسد آیین جوانمردی پیش از اسلام نیز در ایران رایج بوده است. نوشیدن جام آب و نمک شبیه به مراسم مهرورزان است که در مراسمی آیینی، تازهواردان با نوشیدن جام شراب و خوردن نان، «مهر دین» محسوب میشدند. همچنین مهریان یکدیگر را «یار» و استاد خود را «مِهیار» مینامیدند. عیاران نیز رئیس خود را «سرهنگ» مینامیدند و پیشوند «ـ سر» که به معنی بزرگ و مهتر است، یادآور مهیار مهریان است. ضمن اینکه «عیار» همان یار است و بدین ترتیب ارتباط میان آنها آشکارتر میشود. یار در زمان ساسانیان لقبی درباری تشریفاتی بود که به دوستان و یاوران شاه اطلاق میشد. ویژگیها و منش اسواران ساسانی، یعنی صفات شجاعت، پهلوانی، ازخودگذشتگی و پایبندی به اصول اخلاقی و ...، یادآور ویژگیهای پهلوانی و عیاری است. آنها از محافظان و حامیان پادشاه بوده، کمر خدمت به بندگی او بسته بودند و خدمتگزاریشان با کمربندی که بر میان بسته بودند، مشخص میشد. این کمربند هم حمایل است و هم تعهد و خدمت گزاری را نشان میدهد. بعد از اسلام، فتوت و عیاری به دو گروه جداگانه تقسیم میشود: سلحشوری و جنگجویی را در عیاران، و صفات پارسایی و نیککرداری را در فتیان مییابیم. در کلّ میتوان گفت جوانمردی این گروهها بعد از اسلام به صورت صفاتی با معانی پارسایی، سخاوت، ایثار و شجاعت در میآید که البته هر دو گروه یعنی عیاران از اصول اخلاقی و فتیان از جنگاوری و سلحشوری بهره داشتند.
similar resources
بازتاب آیین مهر در اشعار خاقانی
آیین¬مهر یکی از پرشکوه¬ترین آیین¬های ایران باستان است. آیینی که مدّت¬ها، برهه¬ای از زمان را به خود اختصاص داده و در آن رشد کرده و بالیده و سرانجام نیز خود را در اشکال گوناگون، در اذهان خودآگاه و ناخودآگاه مردم جای داده است. مردم در طول زمان خواسته یا ناخواسته از برخی از برمانده¬های این آیین، در زندگی روزمرّه¬ی خود سود می¬جسته¬اند، کم¬کم این میراث، به دست سرایندگان و فرزانگان، وارد ادبیّات شده و به...
15 صفحه اولسیمای تمثیلی گاو در آیین مهر (میترایسم) و چگونگی بازتاب آن در مثنوی معنوی مولانا
مهر یا میترا یکی از ایزدان دین زرتشت است که گاهی نماد آتش و اهورامزدا، یا خورشید است که فلسفة اشراق و نور و نعمت را نشان میدهد. رازآموزترین و شگفتترین ماجرای مهر، پیکار با گاو نخستین است. میترا با کشتن گاو ازلی و جاری کردن خونش به شکوفایی و آفرینش سودمند زمین کمک میکند. باور به قربانی برای رهایی از نیروهای شر و اهریمنی به منظور دستیابی به برکت درگذر زمان به شکلهای مختلف همراه همیشگی مردمان...
full textمبانی قرآنی-روایی آیین فتوت
فتوت وجوانمردی به معنای آن است که انسان کمالات نفسانی را دروجود خویش محقق کند ورذایل را ازبین ببرد. فضایل خاصی ازقبیل: بذل ، گذشت، دلاوری، ادب، دستگیری از ضعفا وستاندن حق مظلومان در فتوت بسیار مورد توجه است وبا توجه به رو به افول بودن مفاهیم یاد شده در جامعه واز سوئی دینی بودن جامعه ی ما، ضرورت پرداختن به موضوع فتوت از منظردینی که رساندن انسان به کمالات اخلاقی را مهمترین هدف خود معرفی می کند،...
بازتاب آیین فراموششده
بنمایه کلان "در کوزه (خم) افتادن (انداختن)" و شکل دگردیسییافته آن، که ریشه در آیینهای کهن ایرانی دارد، یکی از تصاویر رایج در اشعار و قصهها و حتی ضربالمثلهای ادب فارسی است اما بهعلت فراموششدن آیینهای مربوط به آن، منشأ این تصاویر ناشناخته مانده است. در مقاله حاضر بخشی از قصهها و ضربالمثلها و صورخیال ادب فارسی را، که حامل این آیین هستند، تحت بررسی قرار دادهایم. حاصل کار نشان میدهد که...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغتPublisher: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
ISSN 2382-9575
volume 1
issue 2 2013
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023